Bùn cặn chính là chất còn lại cuối cùng sau quá trình xử lý nước thải. Việc xử lý bùn cặn cũng quan trọng không kém gì việc xử lý nước thải hiện nay. Với việc xây dựng các quy trình xử lý bùn cặn giúp loại bỏ các chất độc hại có lẫn trong đó. Từ đó có thể sử dụng các loại bùn cặn sau xử lý giúp an toàn cho môi trường và giảm thiểu các nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
Cùng Hoàng Nguyên Phát tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé!
1. Đặc tính bùn cặn
1.1 Nguồn gốc
Trong nước thải đưa vào quá trình xử lý, có những cặn lơ lửng trong dung dịch với kích thước hạt quá bé không thể lắng bằng trọng lực được. Do đó ta phải thêm vào hóa chất trợ lắng như keo tụ – đông keo tụ (PAC hay polytetsu). Để liên kết các hạt rắn này lại với nhau thành bông cặn lớn hơn có khả năng lắng bằng trọng lực. Từ đó tạo thành bùn cặn.
Ngoài ra, bùn cặn còn được phát sinh trong quá trình xử lý vi sinh trong bể Aerotank. Quá trình sống và phân hủy các hữu cơ trong nước vi sinh vật đồng thời cũng tăng sinh hình thành tế bào. Các tế bào ấy liên kết với nhau cho đến mật độ đủ để thấy bằng mắt thường và người ta gọi đó là bùn hoạt tính.
Chung quy lại bùn cặn hình thành từ 2 quá trình là xử lý hợp chất lơ lửng trong nước và xử lý chất hữu cơ của vi sinh.
1.2 Đặc điểm
Bùn cặn có thành phần rất phức tạp. Bùn cặn có nhiều chất hữu cơ cũng như các nguyên tố dinh dưỡng để làm phân bón rất tốt. Tuy nhiên, với tính chất chứa nhiều chất hữu cơ, bùn cặn dễ gây hôi thối làm ô nhiễm môi trường không khí, chứa nhiều vi khuẩn gây bệnh, độ ẩm cao, khó vận chuyển, dùng bùn cặn tươi để làm phân bón cũng không có lợi.
1.3 Phân loại
Theo các cơ quan quản lý môi trường cần đề ra tiêu chuẩn để phân loại các loại bùn thải, sơ bộ có thể chia thành các loại như sau:
– Bùn thải sinh học: Có mùi hôi thối song không độc hại. Có thể dùng để sản xuất phân hữu cơ bằng cách cho thêm vôi bột để khử chua; than bùn; cấy vi sinh, dùng chế phẩm EM… để khử mùi sẽ thành phân hữu cơ tổng hợp. Trong đó, bùn thải chiếm 70%. Giá thành rẻ, chất lượng không thua kém các loại phân hữu cơ bán trên thị trường.
– Bùn thải công nghiệp không độc hại: Không cần xử lý, có thể sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau.
– Bùn thải công nghiệp nguy hại: Có chứa các kim loại nặng như: Cu, Mn, Zn, Ni, Cd, Pb, Hg, Se, Al, As… nhất thiết phải được xử lý trước khi thải ra môi trường, nếu không sẽ gây nên hiểm họa cho nhiều thế hệ mai sau
2. Các phương pháp xử lý bùn cặn nước thải
Xử lý bùn thải sau khi đã xử lý nước thải còn khó khăn, phức tạp hơn nhiều bởi hầu hết kim loại nặng lắng đọng trong bùn thải. Chính vì vậy, bằng các giải pháp công nghệ, kỹ thuật để làm giảm, loại bỏ, cô lập các yếu tố có hại nhằm đảm bảo yêu cầu bảo vệ môi trường.
Phương pháp xử lý bùn cặn như sau:
2.1 Tách nước sơ bộ
Quá trình tách nước nhằm giảm độ ẩm của bùn cặn và thường sử dụng phương pháp lọc chân không, sân phơi bằng cát. Để chuẩn bị cho quá trình này thường người ta tiến hành điều hòa bùn trước khi lọc.
Làm giảm độ ẩm bùn cặn để các khâu xử lý tiếp theo diễn ra được ổn định và giảm được khối lượng xây dựng các công trình, cũng như tiết kiệm được hóa chất sử dụng trong quá trình xử lý. Tuy nhiên, nếu giảm quá mức độ ẩm sẽ tạo nên bùn cặn khô, các điều kiện công nghệ của các công trình ổn định bùn sẽ khó khăn.
2.2 Quá trình ổn định bùn cặn
Đây là quá trình phân hủy sinh hóa các chất hữu cơ của bùn cặn diễn ra trong điều kiện yếm khí hoặc hiếu khí.
Quá trình ổn định bùn nhằm phân hủy phần các chất hữu cơ có thể phân hủy bằng con đường sinh học thành CO2, CH4, H2O. Giảm vấn đề mùi hoặc loại trừ sự thối rữa của bùn. Quá trình này cũng có tác dụng giảm số lượng vi khuẩn gây bệnh và giảm thể tích bùn. Quá trình ổn định bùn có thể thực hiện bằng phương pháp hóa học, nhiệt hoặc sinh học.
2.3 Quá trình xử lý sơ bộ bùn cặn
Hai phương pháp xử lý sơ bộ bùn cặn như sau:
- Xử lý sơ bộ bùn cặn bằng hóa chất: là quá trình đông kết các hạt phân tán tinh và keo. Để tạo thành bông cặn lớn, phá hủy và thay đổi các dạng liên kết của nước. Thay đổi cấu trúc 30 cặn và khả năng nhả nước của nó. Hóa chất thường dùng là: vôi, phèn sắt FeCl3, phèn nhôm, các loại polime khác.
- Xử lý sơ bộ bùn cặn không dùng hóa chất: sử dụng các biện pháp nhiệt, lắng, keo tụ điện hóa, phơi nắng,…
Việc tận dụng bùn cũng là một cách xử lý được ưu tiên hiện nay. Tuy nhiên không phải bùn nào cũng được tái sử dụng. Ngoài xử lý nước thải đạt chuẩn thì việc xử lý bùn cặn triệt để cũng vô cùng quan trọng đối với mỗi hệ thống xử lý nước thải.
Mong rằng qua bài viết này sẽ giúp bạn có thêm được những hiểu biết rõ ràng hơn về đặc tính của bùn cặn và cách xử lý chúng sau quá trình xử lý nước thải. Để được tư vấn thêm về các phương pháp xử lý nước thải bằng công nghệ tiên tiến nhất, hãy liên hệ ngay đến đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp của Công ty Môi trường Hoàng Nguyên Phát.